آمله مغشر

آمله یا انگور فرنگی هندی که در آسیای گرمسیری بسیار گرانبها است و به نام میکروبلان امبلیک نیز شناخته می شود، از درخت مالاکا در هند به دست می آید. در تایلند، لائوس، در کامبوج، در جنوب ویتنام در ویتنام شمالی، فیلیپین به آن نلی می گویند.

مشخصات ظاهری گیاه آمله:

گیاه آمله یک درخت تزئینی زیبا است و به طور معمول ارتفاع آن 18 متر و در موارد نادر 30 متر است. پوست نسبتاً صاف آن به رنگ قهوه ای مایل به خاکستری کم رنگ است و مانند پوسته های گوارا به صورت پوسته های نازکی جدا می شود. با اینکه خزان دارد، اما به ندرت کاملاً برهنه است. بنابراین اغلب به عنوان یک گیاه همیشه سبز خوانده می شود.

برگ های مینیاتوری، مستطیلی، فقط 3 میلی متر عرض و 1.25 – 2 سانتی متر طول، که به طرز موزونی بر روی شاخه های بسیار باریک قرار گرفته، تصور غلطی از شاخ و برگ های ریز ایجاد می کند. گلهای کوچک، نامحسوس و زرد مایل به سبز به صورت خوشه های جمع و جور در زیر بغل برگهای پایین منتقل می شوند. معمولاً گلهای نر در انتهای یک شاخه در حال رشد شکل میگیرند که گل های ماده در بالای آنها قرار دارد، اما درختان گاه به گاه دارای دو نوع هستند.

میوه آمله تقریباً بی ساقه، گرد یا منقوش، در قاعده آن فرو رفته و صاف است. اگرچه 6 تا 8 خط رنگ پریده، گاهی اوقات کم رنگ به صورت برجستگی مشخص می شود، از قاعده تا راس امتداد می یابد، به شکل تقسیم شدن به بخشها یا لوب ها می دهد. در ابتدا سبز روشن، میوه با بالغ شدن مایل به سفید یا مات، زرد مایل به سبز یا به ندرت قرمز آجری می شود.

لمس آن سخت و غیر قابل تحمل است. پوست نازک، شفاف و چسبنده به گوشت بسیار ترد، آبدار و همرنگ است. محکم در مرکز گوشت یک سنگ کمی شش ضلعی قرار دارد که حاوی 6 دانه کوچک است. میوه های رسیده قابض، فوق العاده اسیدی و برخی به طور واضح تلخ هستند.

کاربرد گیاه آمله:

مردم روستایی در هند ادعا می کنند که میوه بسیار اسیدی، تازه و خام و به دنبال آن آب، مزه شیرین و گوارایی ایجاد می کند. چوب بران ها در جنوب شرقی آسیا برای جلوگیری از تشنگی، میوه نارس را می خورند، زیرا میوه باعث تحریک جریان بزاق می شود. بسیاری از هندوها این ماده را مقدس می دانند و آیین هندو تجویز می کند که میوه های رسیده پس از روزه داری به مدت 40 روز به منظور بازگرداندن سلامتی و نشاط خورده شود.

پودر امبلیک، قرص و آب نبات به عنوان سهمیه ویتامین C برای پرسنل ارتش هند صادر شد. اما کاربرد اصلی این در تولید جوهر و رنگ مو است و دارای خواص مواد شوینده است که بعضاً به عنوان شامپو استفاده می شود. گفته می شود یک روغن ثابت مشتق شده از میوه به عنوان ترمیم کننده مو عمل می کند و در شامپوهای هند استفاده می شود.

خواص گیاه آمله:

در طب آسیایی نهفته نه فقط از نظر داروی ضد کوربوتیک، بلکه در درمان بیماری های مختلف خصوصاً بیماری های مرتبط با اندام های گوارشی از اهمیت زیادی برخوردار است. رای چنین کاربردی، آب میوه به صورت شربت تهیه می شود یا تخمیر می شود. در حالت دوم، این دارو در زردی، سو هاضمه و سرفه تجویز می شود.

تراشه های خشک شده گوشت توسط داروخانه ها توزیع می شوند و اغلب برای دوز با آب انگور و عسل مخلوط می شوند. میوه ادرار آور و ملین محسوب می شود. برای اسهال خونی مزمن، صفراوی، بواسیر، بزرگ شدن کبد و سایر اختلالات تجویز می شود.

پودری که از میوه خشک تهیه می شود یک خلط کننده موثر است. زیرا غدد برونش را تحریک می کند. شیره ای که هنگام رسیدن میوه به دانه های میوه ترشح می کند، به عنوان شستشوی چشم و استفاده از چشم ملتهب ارزیابی می شود. این گیاه یک ضد عفونی کننده موثر در پاکسازی زخم ها محسوب می شود و همچنین یکی از بسیاری از داروهای تسکین دهنده گزش مار و گزیدگی عقرب است.

از جوشانده برگها به عنوان دهان شویه و لوسیون چشم درد استفاده می شود. واضح است که اکثر کاربردهای میوه و سایر قسمتها بر اساس عملکرد قابض تانن موجود در آنها است. اثرات کوتاه مدت تانن مفید به نظر می رسد، اما افراط در مصرف عادت می تواند بسیار مضر باشد، زیرا تانن ضد مغذی و سرطان زاست.

روش مصرف گیاه آمله:

در خانه های هند یک روش معمول است که میوه ها را با شکر و زعفران کامل طبخ می کنند و هر روز یک یا دو میوه به کودک می دهند. امبلیک های تازه در تارت پخته می شوند، به عنوان چاشنی در حین پخت و پز به غذاهای دیگر اضافه می شوند و از آب آن برای طعم دادن سرکه استفاده می شود. میوه های رسیده و نیمه رسیده کاملاً شیرین هستند و از آنها مربا و سایر مواد غذایی، شیرینی، ترشی و تازه استفاده می شود.

در صورت لزوم با خیساندن میوه ها در محلول نمک یا افزودن مرکبات، انبه نارس یا گل مینا، تلخی آن برطرف می شود. در هند، از گوشت خشک و خرد شده سس درست می شود.