تره
به فارسى بهطور كلى تره و در بعضى مناطق «گندنا» گويند نامهاى محلى آن در كرمانشاه و در غرب ايران «كور»، در گيلان شمال ايران «كوار»، در كتب طب سنتى با نامهاى عربى آن «كراث»، «كراث رومى»، «گندنا» و «كراث البقل» و «كراث المائده» آمده است و نوع برى آن را «كراث الثوم» نامبردهاند. به فرانسوىPoireau وPoirreau و به انگليسىGarden leek گفته مىشود. گياهى است از خانوادهLiliaceae نام علمى آنAllium porrum L . مىباشد و مترادف آنAllium ampeloprasum L . گفته شده است.
مشخصات تره
گياهى است دوساله و پايا برگهاى آن دراز باريك اغلب خميده و افتاده به رنگ سبز تيره، قسمت پايين ساقه سفيد است كه منتهى به يك پياز كوچكى در داخل خاك مىشود. گلهاى آن مجتمع و گروهى به شكل يك گلوله مدور در انتهاى ساقه گلدهنده رنگ هريك از گلها سفيد مايل به سبز يا گلى كه از آنها دانههاى سياه و پهن و ناصاف تره به دست مىآيد. بهطور كلى دو نوع است، يكى نوع كوتاه و نازك تابستانه و ديگرى ترهفرنگى كه نوع زمستانه خيلى بلند (تا يك متر) و برگها پهن و قوى مىشود.
تكثير تابستانه آن از طريق كشت بذر آن در اوايل بهار صورت مىگيرد و كشت
معارف گياهى، ج1، ص: 49
نوع زمستانه آن در اواخر زمستان بذر در شاسى كاشته مىشود و گياههاى حاصله كه چندبرگه و به ارتفاع 15- 10 سانتىمتر و ساقه آن به قطر حدود يك مداد رسيد در اواخر فروردين و اوايل ارديبهشت به محل اصلى منتقل مىشود و فاصله خطوط را 25 و فاصله بوتهها روى خطوط را 15 سانتىمتر بايد گرفت.
تركيبات شيميايى تره
از نظر تركيبات شيميايى در تره كمى ارسنيك وجود دارد و به علاوه اسانس روغنى فرار دارد كه جزء عمده و اصلى آن را اليل دى سولفيد[1] تشكيل مىدهد. در پياز آن در حدود 4/ 0 درصد آليئين[2] وجود دارد و به علاوه وجود آلانين[3]، آرژىنين[4]، آسپارتيك اسيد[5]، آسپاراژين[6]، هيستيدين[7]، لوسين[8]، متيونين[9]، تريپتوفان[10]، والين[11]، فنيلآلانين[12]، پرولين[13]، سرين[14]، وترئونين[15] در آن گزارش شده است [S .G .I .M .P].
در هريك صد گرم از قسمت پايين سفيد ترهفرنگى و پياز ترهفرنگى خام بهطور متوسط مواد زير وجود دارد.
آب 85 گرم، پروتئين 2/ 2 گرم، هيدراتهاى كربن 11 گرم، خاكستر 9/ 0 گرم، كلسيم 52 ميلىگرم، فسفر 50 ميلىگرم، آهن 1/ 1 ميلىگرم، سديم 5 ميلىگرم، پتاسيم 347 ميلىگرم، ويتامينA 40 واحد بين المللى، تيامين 11/ 0 ميلىگرم،
معارف گياهى، ج1، ص: 50
تره و شاخه گلدار
رايبوفلاوين 06/ 0 ميلىگرم، نياسين 5/ 0 ميلىگرم، ويتامينC 17 ميلىگرم.
خواص- كاربرد[16]
معارف گياهى ؛ ج1 ؛ ص50
تره سبزى خوردنى برگى است كه خوردن آن منافع فراوانى دارد. ضد عفونى كننده رودهها و مدر است و براى معالجه روماتيسم و بيمارىهاى كبدى مفيد است.
ضماد آن براى نرم كردن ورمها مفيد است [مىنات و پتلو].
تره از نظر طبيعت طبق نظر حكماى طب سنتى خيلى گرم و بهطور متوسط خشك است خواص آن گرمكننده و بازكننده انسدادها و گرفتگىها و لطيفكننده است. اگر برگ آن را با سركه مخلوط و در آن له كرده و به پيشانى بمالند خونريزى از بينى را قطع مىكند. خوردن تره پاككننده قصبه ريه و بازكننده گرفتگىهاى كبد و مقوى هاضمه و كمر و ملين است.
ترشح ادرار و حيض را زياد مىكند يعنى مدر است و قاعدهآور اگر با طعام و بعد از طعام خورده شود كمك به هضم غذا كرده مانع ترش شدن غذا مىشود و مزاج را لينت مىدهد و نيروى جنسى را تقويت مىكند. خوردن آب تره به قدر 15 گرم خون بواسير را قطع مىكند و اگر با عسل خورده شود محرك نيروى جنسى است. براى بيمارىهاى سرد و ترسينه و ورمهاى ريه و نرم كردن آنها مفيد است و با آب
معارف گياهى، ج1، ص: 51
جوشانده جو و يا پخته تره با جو براى درد سر، سينه، تنگىنفس و پرورده تره در سركه بازكننده گرفتگى كبد و طحال و خوردن برگ پخته آن براى بواسير مفيد است. شياف برگ كوبيده آن به تنهايى يا با داروهاى مناسب براى خشك كردن رطوبتهاى رحم نافع است. ماليدن پخته آن براى بواسير و قطره آنكه با روغن گل و سركه مخلوط شده باشد در گوش براى كاهش درد گوش مفيد است. اگر تره را با كندر و سركه ماليده و در بينى بريزند براى بند آمدن خونريزى از بينى نافع است. ضماد تره براى گزيدن افعى و خوردن آن با آب عسل نيز براى خنثى كردن سموم جانوران نافع است.
ضماد تره با سماق براى مخملك و زگيل و با نمك براى التيام زخمهاى بد مفيد است. تره از پياز ديرهضمتر و نفاختر است و خون را مىسوزاند و بينايى چشم را كاهش مىدهد و لثه را خراب مىكند و براى گرممزاجان مضر است از اين نظر بايد با گشنيز و كاسنى تازه خورد.
تخم تره گرم و خشك است. خوردن 10 گرم از تخم تره با 10 گرم تخم مورد براى رفع امراض سرد نافع است، خونريزى از سينه و بهطور كلى خونريزى از هر عضوى را قطع مىكند، بازكننده گرفتگىهاى بلغمى مجارى كبد و محرك اشتها و مقوى كليه و مثانه است. بوداده تخم تره با تخم ترهتيزك اسهال مزمن را قطع مىكند و شكمروش را بند مىآورد و گازهاى رودهها را تحليل مىبرد.
ضماد عصاره تخم تره براى گزيدگى افعى و رفع لكههاى پوست نافع است. تخم تره مضر ريه و كليه و مثانه است از اين نظر بايد با عسل خورد.
معارف گياهى، ج1، ص: 52
[1] .Allyl disulphide
[2] .Alliin
[3] .Alanine
[4] .Arginine
[5] .Aspartic acid
[6] .Asparagine
[7] .Histidine
[8] .Leucine
[9] .Methionine
[10] .Tryptophan
[11] .Valine
[12] .Phenylalanine
[13] .Proline
[14] .Serine
[15] .Threonine
[16] مير حيدر، حسين، معارف گياهى، 8جلد، دفتر نشر فرهنگ اسلامى – تهران، چاپ: هفتم، 1385 ه.ش.
نقد و بررسی‌ها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.