جوز هندی

جوز هندی، هسته سخت و خوشبوی درخت جوز بویا (از درختان همیشه سبز) است که آرد می‌کنند و مصرف آن به عنوان ادویه به صورت خشک شده در مناطق گرمسیری رواج بسیاری دارد. آنچه جوز هندی را به یکی از طعم دهنده ها و ادویه های پر مصرف در غذا تبدیل کرده است، طعم شیرین و عطر و بوی تند و مطبوع آن است.

به طور کلی، جوز هندی ظاهری در طولی حدود ‎2.5 سانتی‌متر و قطری حدود ‎1.5 سانتی متر شکلی شبیه به تخم‌مرغ دارد.

درخت جوز هندی (جوز بویا) ارتفاعی نزدیک به 6 متر دارد و شکوفه های آن زنگوله شکل و کرم رنگ است که تبدیل به میوه های بزرگی می شود. این درخت بعد از 9 سال میوه میدهد اما نه به صورت کامل. باردهی کامل و موفق بعد از بیست سالگی درخت است.

جوز هندی از قرون وسطی مورد توجه بوده است و در اندونزی، سریلانکا و هند کاشت می شده است. جوز هندی اولین بار در قرن یازدهم توسط اعراب به اروپا منتقل شد. در اروپا و در دوران ملکه الیزابت، جوز هندی به عنوان ماده ضد طاعون شناخته می شده است

نکات تغذیه ای جوز هندی:

با اینکه جوز‌ هندی به مقدار خیلی کم و به عنوان ادویه و چاشنی در غذا مصرف می‌شود، ولی جالب است بدانید همان مقدار کم نیز برای سلامتی بسیار مفید است. زیرا این ادویه دارای مواد مغذی است که حاوی ویتامین ها، مواد معدنی و ترکیب های ارگانیک روغن های اسانسیِ‌ موجود در جوز هندی هستند. طبق گزارش پایگاه داده‌ وزارت کشاورزی ایالات متحده‌ی آمریکا (USDA) درباره‌ی مواد مغذی ملی، این عناصر مفید عبارت اند از فیبر غذایی، منگنز، تیامین، ویتامین B6، فولات (ویتامین B9)، ویتامین B12، منیزیم، مس و ماکلیگنان (macelignan).

کاربرد جوز هندی:

جوز هندی هم به صورت کامل و هم به صورت پودر در آشپزی کاربرد دارد و به صورت عصاره نیز در سایر زمینه ها می‌تواند مورد استفاده باشد. مقادیر بسیار کم آن به صورت پودری یا رنده شده برای درست کردن سوپ، آب گوشت، تاس کباب، استیک، رولت گوشت و حتی دسر، به ویژه در تهیه سس پیتزا مصرف دارد. مردم محلی هند از آن برای خوش طعم کردن گوشت و دسر استفاده می‌کنند و از مغز میوه برای تهیه‌ ترشی، خیارشور و غیره بهره می‌برند. این ادویه به طور منظم برای آماده کردن گوشت در پخت  پز مغولی استفاده می‌شود و در زبان هندی، به نام آن جیفال (Jaiphal) می‌گویند.

از روغن و اسانس آن در تهیه آبنبات، شیرینی، کیک و کلوچه استفاده میشود. همچنین در صنایع بهداشتی و آرایشی به ویژه در تهیه عطر و خوشبو کننده ها  کاربرد دارد

تولید ادویه جوز هندی در اندونزی به عنوان یک حرفه محسوب می شود و در تمام سال عده خاصی به خشک کردن و تولید آن مشغولند. همان طور که گفته شد جوز هندی از طعم بسیار لذیذی برخوردار است و در کشورهای گرمسیری به خصوص طرفداران خاص خود را دارد. در کشور فرانسه علاوه بر مصرف آن به عنوان ادویه- مخلوط جوز هندی و عسل را برای درمان ناراحتی های گوارشی و تنفسی مورد استفاده قرار می دهند.

خواص جوز هندی:

جوز هندی به دلیل دارا بودن آلکالوئیدهای خاص تسکین دهنده دردهای مفصلی و روماتیسمی است. این ادویه‌ محبوب، خوش مزه‌ و کمی شیرین سرشار از ویتامین ها و مواد معدنی از جمله آهن، پتاسیم، منیزیم و خانواده ویتامین B است. از جمله خواص جوز هندی می توان به تنظیم فشار خون، درمان بی خوابی و مراقبت از پوست اشاره کرد. جوز هندی برای درمان و تسکین بسیاری از دردها مفید شناخته شده است. در طب سنتی، دانه و روغن جوز هندی را برای درمان بیماری های مربوط به اعصاب و سیستم گوارش تجویز می کنند. از روغن جوز هندی مانند روغن دانه میخک برای کاهش موقتی دردهای دندان نیز می توان استفاده کرد؛ کافی است چوب پنبه ای را به مقداری روغن جوز هندی آغشته کرده و روی دندان دردناک قرار دهید.

مضرات جوز هندی:

جوزهندی را با احتیاط مصرف کنید،

جوز هندی فقط به مقدار خیلی کم قابل استفاده است زیرا مصرف روزانه بیش از 120 میلی گرم این ادویه در طولانی مدت باعث ایجاد توهم، سرگیجه و آشفتگی شده و به دلیل ایجاد حالت روانگردان، برخی افراد گرایش زیادی به مصرف تفریحی آن پیدا می کنند.

مصرف بیش از حد جوز هندی باعث تشنج، ضربان نامنظم قلب و استفراغ می شود و در موارد نادر می تواند به مرگ فرد منجر شود.

مصرف زیاد جوز هندی در زنان باردار خطر سقط جنین یا نقایص مادرزادی را به همراه دارد و عوارض آن برای مادران شیرده هنوز مشخص نشده، بنابراین توصیه می شود در دوران بارداری و شیردهی از این ادویه استفاده نشود.

استفاده مقدار زیاد جوز هندی روی پوست باعث قرمزی پوست می شود.

مصرف جوز هندی در سگ ها می تواند باعث مرگ شود