شیرین بیان

شیرین بیان یا مَهْک گیاهی خودرو، بومی جنوب اروپا، شمال آفریقا و نواحی معتدل آسیا است. در اکثر نقاط ایران خصوصاً در شهرستان خاتم مروست و نواحی شرقی و شمال شرقی و همچنین آذربایجان، سلسله جبال بختیاری و شهرستان اقلید به فراوانی می روید.

با ترکیب پودر شیرین بیان با ژل (به‌ عنوان پایه) می‌توان پمادی موضعی ساخت که پوست را تمیز می کند.

پودر شیرین بیان به ویژه در درمان اگزما و آکنه مفید است. می توانید پودر شیرین بیان را داخل کپسول های گیاهی بریزید و این کپسول ها را به‌صورت خوراکی مصرف کنید.

به گفته‌ی سازمان بهداشت جهانی (WHO) میزان توصیه شده‌ی مصرف ریشه‌ شیرین بیان کمتر از ۷۵ میلی‌گرم در روز است.

گیاه شیرین بیان:

شیرین بیان از جمله گیاهان دارویی خودروست و کمتر مورد کشت و کار قرار می گیرد. این گیاه نورپسند است و در مدت رویش به هوای گرم و رطوبت متوسط نیاز دارد.

برگ های آن مرکب است و از ۴ تا ۷ زوج برگ به اضافه یک برگچه انتهایی تشکیل یافته است که به سبب ترشح شیره، چسبنده اند. گلهایش مایل به آبی و میوه اش شامل ۵ تا ۶ دانه مایل به قهوه ای است. ریشه و ساقه زیرزمینی آن مصرف دارویی دارد. ریشه ها و ریزومهای این گیاه دارای پوستی قهوه ای رنگ یا سیاه و مغز زردرنگ است. ارتفاع این گیاه تا یک متر و در نواحی معتدل تا دو متر می رسد. زمان ظهور گل ها اوایل تابستان است. قسمت مورد استفادهٔ شیرین بیان ساقه‌های زیرزمینی و ریشه های گیاه است که دارای ترکیبات مختلفی است.

کاربرد شیرین بیان:

عصاره ریزوم شیرین بیان دارای مقادیری گلوکز، ساکارز، آسپاراژین، مواد آلبومیدی، رزین و اسانس است و در پزشکی، داروسازی و صنایع غذایی و بهداشتی مصارف متعدد دارد.

پودر ریشه شیرین بیان (ریشه خشک ساییده گیاه) خلط آوری مؤثر است و از زمان‌های باستان به این منظور مورد استفاده بوده است

کاربرد اصلی این ماده، (در کشورهای غربی) شیرین کردن فراورده‌های غذایی است؛ چون پنجاه برابر از قند شیرین تر است و علاوه بر این، خواص دارویی دارد. ریشه خشکیده شیرین بیان را می توان به عنوان چاشنی جوید.

در کشورهای غربی طعم عصاره شیرین بیان در انواع گسترده ای از تنقلات شیرین (همچون آب‌نبات) یافت می شود. چاشنی شیرین بیان همچنین در نوشابه های غیرالکلی به کار می رود و نیز ته مزه ای مطبوع به بعضی جوشانده های گیاهی می بخشد. این امر همچنین در تغییر دادن مزه های نامطبوع برخی داروها نیز کاربرد دارد. در آشپزی چینی شیرین بیان همچون چاشنی در پخت غذاهای مطبوع استفاده می شود و اغلب برای خوش طعم کردن سوپها و غذاهایی که در سوس سویا جوشانده می شود، به کار می رود.

در طب سنتی از این گیاه برای درمان اسپاسم عضلات و تورم، برونشیت، روماتیسم و ورم مفاصل استفاده می شود.

شیرین بیان در سوریه نیز بسیار خواهان دارد و به صورت نوشیدنی در بازار عرضه می شود. این ماده همچنین عنصر اصلی نوشابه غیرالکلی بسیار معروف مصری موسوم به سوس عرق سوس است.