ناخنک (اكليل الملك)
به فارسى و در كتب طب سنتى «ناخنك» و «اكليل الملك» نام برده مىشود، گياهى است از خانوادهLeguminosae نام علمى آنTrigonella grandiflora Boiss . مىباشد و معمولا ميوه آن را كه مورد مصرف پزشكى است، اكليل الملك گويند.
مشخصات ناخنک
گياهى است با اختلافات جزئى شبيه شنبليله ولى برگها و گلهاى آن كمى درشت و ميوه آن هلالى برنگ نخودى روشن است كه در داخل آن دانههاى زردرنگ و معطر قرار دارد. اين دارو در بازار ايران با نام ناخنك عرضه مىشود.
خواص- كاربرد ناخنک
ناخنك از نظر طبيعت نظر شيخ الرئيس ابو على سينا گرم و خشك در مرتبه اول است، ولىDioscorides آن را معتدل در حرارت و برودت مىداند. از نظر خواص اعتدالدهنده اخلاط و مقوى بدن است و ورمهاى سفت را نرم مىكند. ضماد تخم آن با سركه و روغن گلسرخ اگر بر سر گذارده شود و يا ريختن آب دمكرده آن بر سر براى رفع سردرد، سرگيجه، سكته مغزى، لقوه، فراموشى و ماليخولياى سبك مفيد است. اگر 8 گرم آن با 20 گرم عسل خورده شود براى فلج و سستى اعضاى بدن نافع است و گرفتن بخار آن در حمام در هر روز و شب و ماليدن روغن آن به بدن نيز براى فلج و سستى اعضا مفيد است. خوردن آب دمكرده آن بتنهايى و يا با ادويه مناسب مانند بابونه و صعتر و شبت نيز براى امراض فوق مفيد است.
خوردن آب دمكرده آن براى رفع درد معده و كبد و طحال و رحم مفيد است.
اگر آب دمكرده آن با انجير و عسل خورده شود براى ازدياد ترشح شير و اسپرم نافع و مدر است و قاعدهآور. خوردن 12 گرم عصاره گياه و تخم گياه با دوشاب براى ورم آلات داخل شكم و بدون تخم آن براى رفع درد و اگر با زعفران مخلوط شود براى
معارف گياهى، ج1، ص: 150
تسكين ضربان همه اعضا مفيد است. خوردن دمكرده شاخه و برگ آن مدر است و قاعدهآور و براى اخراج جنين كمك مىكند. مضر بيضهها مىباشد از اين نظر بايد با عسل و انجير و مويز خورده شود. مقدار خوراك آن، از تخم آن تا 10 گرم و از عصاره گياه تا 80 گرم است. جانشين آن از نظر خواص بابونه و فراسيون است.
توضيح: در بعضى از مدارك فنى نام اكليل الملك را براى (نفله) ياmelilot آوردهاند كما اينكه اين نام را براى چند گياه ديگر نظيرAstragalus hamo’sus و ياFritillaria imperialis نيز گفتهاند كه قطعا در اين موارد نام اكليل الملك يك توصيفى از شكل گياه است كه مانند تاج مىباشد ولى اكليل الملك كه در بازار با نام ناخنك عرضه مىشود و ميوه آن به شكل هلال است همينT .grandiflora مىباشد. (از يادداشتهاى محقق دانشمند دكترDr .Haussknecht كه در فرهنگ شليمر آورده شده است.)
معارف گياهى، ج1، ص: 151
نقد و بررسی‌ها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.