وشا

وشا با نام علمی Dorema aucheri از گیاهان بومی ایران به ویژه استان فارس است. در فارسی به آن بیلهر (بیلار) یا کانل کوهی (kandale kohi) و در انگلیسی به آن صمغ آمونیاک گفته می شود و در کرمانشاه به زو معروف است. وشا (کندل) صمغی است که از ریشه گیاه وشا تولید می شود. وشا از ترشح ساقه و ریشه گیاه بدست می آید. حالت شیره ای شیری رنگ دارد.

این ترشح بر اثر گزش حشرات و یا ایجاد زخم و خراش تحت اثر عوامل مختلف طبیعی یا وارد آوردن خراش و زخم توسط ابزارهای مخصوص از پوست ساقه و یا ناحیه یقه گیاه خارج می شود. از گیاه وشا در کارخانجات فرانسه برای تولید چسب و لوازم آرایشی استفاده می گردد.

مشخصات ظاهری گیاه وشا:

گیاه وشا یا اوشق گیاهی علفی، چند ساله و از خانواده چتریان می باشد که ارتفاع آن به 1.5 تا 2 می رسد. این گیاه دارای ساقه های استوانه ای و بلند با شاخه ای منشعب و گسترده به رنگ سبز کم رنگ است. برگ های وشا رشته ای بوده و دارای ساقه ای به ارتفاع ۲۵۰- ۱۸۰ سانتی متر می باشد که در ابتدا به رنگ کاهی سبزفام و سپس به رنگ قهوه ای فام می باشد. گل های آن گل افشان، متراکم و به رنگ زرد یا سفید دیده می شود و ریشه های این گیاه در آب شیرین فراوان رشد می کنند. صمغ این گیاه به نام کندل است که حاوی ماده ای به نام آمونیکم است که استفاده دارویی و صنعتی دارد و دارای طعم و مزه تلخ و تند بوده و بوی نسبتا معطری دارد.

خواص وشا:

از ساقه ها، ریشه و دمبرگ های این گیاه مایعی خارج می شود که در مجاورت هوا سفت شده و به یک رزین یا صمغ تبدیل می شود. صمغ وشا از هزاران سال است که نه تنها در هند، ایران و کشورهای آسیایی مصرف درمانی داشته، بلکه در اروپا نیز به عنوان یک داروهای گیاهی مفید برای مشکلات تنفسی مانند سرفه و تنگی نفس مورد استفاده قرار می گرفته است.

صمغ وشا یک خلط آور، قاعده آور، ضد اکسیداسیون، ضد تشنج و ضد میکروب است وشا یک محرک عصبی، ضد اسپاسم و ضد درد است. همچنین این گیاه اثرات فشارخونی زیادی دارد. در طب سنتی از این گیاه برای درمان سردردهای ناشی از التهاب سینوس های پیشانی، بیماری های عصب بینایی، آب ریزش بینی و التهاب آن، التهاب چشم ها و گوش ها و معده و دردهای اندام ها و غیره استفاده می شود.

روش مصرف وشا:

به طور سنتی وشا را برای تهیه یک ترشی به نام ترشی بیلهر یا به عنوان سبزیجات در سوپ استفاده می کنند. همچنین می توان آنرا با بخار پز تهیه کرد و به عنوان وعده غذایی با کره سرو کرد.

کاربرد وشا: 

صمغ وشا را به علت بوی خوبی که دارد در اسپند می ریزند و از خواص ضد حساسیت آن بهره مند می شوند.

 نکته:

مصرف بی رویه این صمغ سبب باز شدن بیش از حد دهانه عروق شده و گردش خون را مختل می کند، لذا از مصرف بی رویه آن خودداری کرده و یا مشورت پزشک یا متخصص طب سنتی اقدام به مصرف این صمغ نمایید.